Câu chuyện kinh doanh: Đại gia 'bán xăng chính xác đến 0,01 lít' mới vào Việt Nam

Đại gia 'bán xăng chính xác đến 0,01 lít' mới vào Việt Nam thì ra có gốc gác từ một tập đoàn gia đình trị 'siêu chuẩn Nhật' kinh doanh thịnh vượng suốt hơn 100 năm. Công ty mẹ của Idemitsu Q8 vốn là doanh nghiệp có tuổi đời hơn 100 năm tại Nhật Bản.

Thị trường xăng dầu Việt Nam mới đây đã xuất hiện thêm một đối thủ nữa tới từ Nhật Bản mang tên Idemitsu Q8 Petroleum.

Theo thông cáo báo chí của tập đoàn này thì tập đoàn Idenmitsu Kosan Co có trụ sở tại Tokyo, Nhật Bản và hãng Kuwait Petroleum International Ltd. sẽ liên doanh mở trạm xăng tại Hà Nội Việt Nam thông qua liên minh mang tên Idemitsu Q8 Petroleum. Liên doanh này được thành lập cách đây hơn 1 năm và mỗi bên góp 50% vốn. Idemitsu Q8 hiện nắm giữ 35,1% vốn tại Lọc hóa dầu Nghi Sơn Thanh Hóa. Vì vậy, Idemitsu Q8 sẽ giúp tiêu thụ xăng dầu được làm ra tại Lọc hóa dầu Nghi Sơn, khi nhà máy này được đưa vào khai thác thương mại cuối năm nay.

Idemitsu Q8 trở thành doanh nghiệp 100% vốn nước ngoài đầu tiên tham gia thị trường xăng dầu Việt Nam. Trạm xăng của họ hiện được đặt tại khu công nghiệp Thăng Long – vốn là nơi đặt trụ sở của rất nhiều công ty Nhật Bản.

Về phía Idemitsu Q8, họ cam kết sẽ mang lại những khác biệt đáng kể so với các đối thủ trong nước nhờ việc áp dụng những quy chuẩn nghiêm ngặt mà công ty đã thực hiện tại Nhật Bản cũng như kinh nghiệm nhiều năm điều hành trạm xăng thương hiệu Q8 tại châu Âu.

Ngay trong ngày đầu khai trương, Idemitsu Q8 Petroleum đã nhận được sự quan tâm của người dân địa phương với chất lượng và phong cách phục vụ "chuẩn Nhật". Theo đó, Cây xăng cam kết sẽ bán xăng chính xác tới từng 0,01 lít và nhân viên bao gồm cả lãnh đạo luôn cúi gập người chào đón khách hàng tới với trạm.

Tuy nhiên ít người biết rằng, tập đoàn mẹ của Idemitsu Q8 là Idemitsu Kosan là một công ty gia đình trị "chuẩn Nhật" với lịch sử kinh doanh tới hơn một trăm năm.

Tập đoàn gia đình trị "chuẩn Nhật" có lịch sử cả trăm năm

Idemitsu Kosan được thành lập vào năm 1911 bởi ông Sazo Idemitsu - người được biết đến với biệt danh "cướp biển" (ông mất năm 1981). Lý do là bởi sự nghiệp của ông vốn bắt đầu bằng nghề bán dầu cho các tàu đánh cá. Trong cuốn tiểu sử cuộc đời Sazo có ghi lại rằng ông nảy ra ý tưởng kinh doanh mới khi tình cờ đọc được một bài báo về những tàu cá nhỏ chạy bằng dầu hỏa koresene.

Đây thực sự là một phát hiện lớn bởi từ trước tới nay Sazo biết rằng những khách hàng sử dụng dầu hỏa koresene hầu như chỉ đang được cung cấp bởi 1 hãng lớn là Nippon chính vì vậy một công ty như của Idemitsu không thể nào cạnh tranh được. Nhưng, có một điểm đó là phân khúc bán dầu cho những tàu chở cá nhỏ lại là một cơ hội hoàn toàn mới và cực kỳ béo bở.

Nhưng thay vì dầu hỏa, Sazo lại nghĩ tại sao mình không cung cấp cho các thuyền cá nhỏ dầu điezen thay vì dầu hỏa bởi loại dầu điezen khi ấy chưa hề bị đánh thuế. Ngay lập tức, Sazo đã mua một chiếc thuyền mới để thử nghiệm chạy bằng động cơ đốt điezen và ông phát hiện ra rằng ở độ nóng thích hợp, nó hoàn toàn tốt và giá thành lại rẻ hơn dầu hỏa.

Sazo đã không ngần ngại tới gõ cửa từng công ty đánh cá và thuyết phục họ thay thế bằng dầu điezen sử dụng trong các thuyền. Khách hàng đầu tiên của họ là Nihon Suisan ở khu vực Moji đã bị thuyết phục bởi Sazo. Dẫu vậy do gặp một số trục trặc về pháp lý, phía Idemitsu không được cấp phép kinh doanh bán dầu trên bờ nên họ đã cam kết sẽ bơm dầu cho tất cả các tàu cá ngay trên biển. Ban đầu Idemitsu sử dụng những sà lan cỡ lớn để bơm dầu nhưng khi hoạt động kinh doanh phát triển hơn, họ bắt đầu thâu tóm luôn 70% thị phần thuyền chở hàng tại khu vực Moji.

Sau thành công tại Nhật Bản, Idemitsu mở rộng sang Trung Quốc vào năm 1914 – nơi có một "khách sộp" là South Manchurio Railroad có nhu cầu mua dầu rất lớn. Một chi nhánh khác được mở tại Dalian, miền Bắc Trung Quốc bởi lúc đó thị trường dầu mỏ tại quốc gia đông dân nhất thế giới này đang bị thống trị bởi những doanh nghiệp phương Tây như Standard Oil và Asiatic Petroleum Company. Sau Trung Quốc, công ty bắt đầu mở rộng ra Hàn Quốc và Đài Loan.

Đến năm 1932, chính phủ Nhật Bản quyết định sẽ kiểm soát hoàn toàn hoạt động giao dịch dầu mỏ khiến Idemitsu buộc phải thu hẹp hoạt động kinh doanh và tham gia vào mảng tàu chở dầu và bán dầu mazut. Năm 1940, trụ sở công ty được chuyển tới Tokyo và tên thay đổi thành Idemitsu Kosan.

 Hiện tại Idemitsu Kosan đã trở thành công ty dầu mỏ lớn thứ 2 tại Nhật Bản chỉ sau Nippon Oil. Họ cũng xếp thứ 262 trong bảng xếp hạng những công ty lớn nhất thế giới về doanh thu theo xếp hạng của Fortune Global 500.

Idemitsu Kosan IPO thành công vào năm 2006 và huy động được 109,4 tỷ yên, công ty hiện đang giao dịch trên sàn giao dịch chứng khoán Tokyo với giá trị thị trường đạt gần 670 tỷ yên.

Trong giai đoạn từ 1980 - 1900, chủ tịch Shosuke Idemitsu - người con trai cả của nhà sáng lập Sazo đã có những khoản đầu tư "quá tay" khiến công ty chìm trong nợ nần.

Mãi đến khi Akihiko Tembo – chủ tịch đầu tiên không phải thành viên trong gia đình Idemitsu lên nắm quyền, ông mới vực lại công ty nhờ thiết lập hàng loạt cải cách trong quản lý tài chính bao gồm cả cắt giảm chiết khấu cho các nhà phân phối.

Đến những năm 1990, Idemitsu bắt đầu mở rộng sang mảng kinh doanh, điều hành trạm xăng dầu ra bên ngoài Nhật Bản mà đầu tiên là Thổ Nhĩ Kỳ và Puerto Rico cũng như thành lập cả một nhà máy dầu nhờn tại Mỹ.

Kể từ đó đến nay, Idemitsu Kosan đã phát triển rộng khắp trên thế giới, từ châu Á tới châu Âu, châu Phi và châu Mỹ với số lượng nhân viên lên tới gần 9.000 người.

Ngoài các hoạt động liên quan tới xăng dầu, Idemitsu còn sản xuất hóa chất nông nghiệp, vật tư nông nghiệp và các hóa chất khác; phát triển, sản xuất và bán các vật liệu điện tử chức năng; thiết kế, lắp đặt, chế tạo và bán các máy móc, các thiết bị cho sử dụng hóa chất công nghiệp và bảo vệ môi trường. Đồng thời công ty cũng kinh doanh, cho thuê và quản lý bất động sản; phát triển máy tính-phần mềm, bán hàng và tư vấn…

 Dù hoạt động kinh doanh vẫn diễn ra tốt đẹp suốt hơn 100 năm nhưng hiện tại, Idemitsu Kosan đang gặp vài trục trặc về bất đồng trong hội đồng quản trị của công ty.

 Theo đó trong năm 2016, nhóm quản lý Idemitsu tuyên bố kế hoạch sáp nhập công ty với Showa Shell Sekiyu – đơn vị bán buôn xăng dầu lớn nhất Nhật Bản đồng thời là đối thủ của Idemitsu. Tuy nhiên thỏa thuận này đã bị phản đối gay gắt bởi các thành viên gia đình nhà sáng lập.

Đầu năm nay, phía Idemitsu đã đưa ra quyết định phát hành thêm cổ phiếu mới để huy động 1,2 tỷ USD, đồng nghía với việc pha loãng quyền sở hữu của các thành viên trong gia đình nhà sáng lập. Tuy nhiên phía gia đình nhà Idemitsu tuyên bố họ sẽ tìm tới tòa án để ngăn cản việc này.

Gia đình nhà sáng lập hiện có người con trai Shosuke Idemitsu từng nắm giữ vị trí Chủ tịch công ty và giờ là Chủ tịch danh dự khăng khăng rằng thương vụ sáp nhập sẽ không mang lại kết quả tốt bởi 2 công ty "quá khác biệt" và liên đới tới một vài vấn đề chính trị.

Theo Trí Thức Trẻ