Phơi mình trên mạng
Việc đăng lý lịch bản thân cho các nhà tuyển dụng để tìm việc hay đơn giản chỉ là truy cập mạng qua wifi miễn phí cũng góp phần “giúp” bạn phơi mình trên mạng.
Những hành vi tưởng chừng vô hại
Minh Hiếu, 18 tuổi, háo hức khai tài khoản Facebook (FB), với đầy đủ các thông tin mà diễn đàn yêu cầu. Chỉ với vài thao tác, cậu đã có được một tài khoản kết nối với bạn bè, người thân và cộng đồng hơn 60 triệu tài khoản FB tại Việt Nam.
Thật hay, FB đã giúp cho Hiếu kết nối với người bạn từng học chung hồi lớp 1. Đơn giản bởi cả 2 đều cùng tên trường tiểu học, và mạng xã hội đã “giúp” cho họ tìm lại nhau.
Ở một tài khoản khác, Thu Hương tải lên FB tấm ảnh mới nhất trong chuyến du lịch với gia đình ở Quy Nhơn. Cô miệt mài tag nick những gương mặt người thân có trong hình và chẳng ngần ngại đánh dấu địa danh đã đến.
Ông Dương, một người mới tham gia “thế giới mạng” khi đã hơn 70 tuổi. Ông rất ngạc nhiên và lấy làm thú vị bởi sau 1 thời gian lên mạng, những quảng cáo các sản phẩm thực phẩm chức năng cứ “tự” chạy đến với mỗi khi máy tính của ông truy cập internet. Ông cảm thấy có thêm “người thấu hiểu” những thứ ông đang cần tìm trên thế giới ảo này.
Như thường lệ, Bảo vào hệ thống Internet banking trả tiền cho Facebook. Với 1 triệu đồng, mạng xã hội này sẽ “tự động” chạy quảng cáo sản phảm thời trang mà Bảo đang kinh doanh đến những tài khoản Facebook khác có tiêu chí, độ tuổi, nghề nghiệp, sở thích….phù hợp với đối tượng khách hàng mà người bán đang muốn hướng tới.
Thông tin mà Hiếu khai khi lập nick; thông tin mà Hương vô tình cung cấp cho Facebook sẽ được các thuật toán máy chủ tự động xem xét, phân loại, nghiên cứu, lập ra những ‘danh sách” riêng để cung cấp cho những người như Bảo, khi được đưa ra yêu cầu và trả tiền.
Thực tế, bạn đã tự ‘bán mình”
Thông tin thu thập được từ hàng tỷ người còn đươc các mạng xã hội dùng trí thông minh nhân tạo để “phục vụ nhiệt tình” hơn nữa.
Theo thống kê mới nhất, doanh thu trực tuyến của Facebook tại Việt Nam đã lên đến con số hơn 3.000 tỷ đồng. Với Google, con số này là hơn 2.200 tỷ đồng.
Nguy cơ để lộ thông tin trong thế giới kết nối.
Trong thế giới của những kết nối, chúng ta luôn có nguy cơ để lộ thông tin bản thân khi lên mạng. Đơn giản từ cách gọi taxi công nghệ, hay đặt vé máy bay qua mạng. Lúc khác, chúng ta vô tình để lộ thông tin cá nhân khi nhiệt thành tham gia các bảng hỏi online, hay những “phiếu hỏi ý kiến” gặp đâu đó khi lướt net. Như việc đăng lý lịch bản thân cho các nhà tuyển dụng để tìm việc hay đơn giản chỉ là truy cập mạng qua wifi miễn phí cũng góp phần “giúp” bạn phơi mình trên mạng.
Ví dụ như với điện thoại di động, ngày, thời gian, vị trí địa lý và số xê ri của điện thoại thông minh, là những dữ kiện có khả năng nhiều nhất tiết lộ sự di chuyển của bạn. Tập hợp lại, chúng được gọi là siêu dữ liệu (metadata), hoặc là các tập tin EXIP của điện thoại thông minh, những mẩu thông tin này có thể được kết nối với nhau để xác định được danh tính của bạn.
Người ta coi việc gắn định vị là mối đe dọa chung nhất, nó là một đặc tính mà nhiều ứng dụng sử dụng xác định và công bố vị trí chính xác của bạn. Trên Facebook thì việc gắn định vị được coi như một dịch vụ mà bạn tự động chọn khi bạn đăng tải bất kỳ thông tin gì hoặc trao đổi câu chuyện qua Instant Messenger trừ khi bạn vô hiệu nó. Việc gắn định vị cũng là đặc tính ở các ứng dụng khác nữa như là Instagram và Twitter, và được hiểu là nó cho biết vị trí người sử dụng mà không nghĩ là ai đó đang theo dõi.
Mỗi khi dùng một mạng xã hội hoặc sử dụng một dịch vụ trực tuyến miễn phí như Facebook thì bạn đã đồng ý với lựa chọn là mọi sự đi lại của bạn đều được ghi nhận hễ bạn sử dụng dịch vụ.
Không may là khi tiếp cận với những tiện ích này nó sẽ để lại dấu vết qua số liệu rất chi tiết và chúng có thể tổng hợp lại và mô tả về bạn và danh tính của bạn. Giống như việc các công ty điện thoại có quyền lưu số liệu về các cuộc gọi của bạn, các nhà mạng xã hội cũng làm như vậy khi bạn lựa chọn sử dụng dịch vụ của họ để liên hệ với bạn bè hoặc những người quan tâm tới bạn trên mạng.
Phơi mình trên mạng: Chúng ta cần hiểu thế nào và hành xử ra sao đây???
Gia Sơn
