Chủ động nguồn nhân lực chất lượng cao
Chủ động nguồn nhân lực chất lượng cao - Sẵn sàng trước thời Cách mạng công nghiệp 4.0
Cuộc
Cách mạng Công nghiệp lần thứ 4 đang phát triển mạnh mẽ trên thế giới
và ảnh hưởng trực tiếp tới Việt Nam. Đây còn là cơ hội lớn trong quá
trình đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, tuy nhiên, việc
thiếu hụt nguồn nhân lực chất lượng cao là vấn đề thách thức đang đặt ra
đối với Việt Nam trong đón bắt cơ hội của cuộc Cách mạng này.
.
Mới
đây, tại cuộc hội thảo “Hội nhập quốc tế và nguồn nhân lực trong tương
lai - trang bị kỹ năng để lực lượng lao động trẻ Việt Nam thành công”,
do Bộ LĐTBXH tổ chức ngày 3.12.2018, hầu hết các chuyên gia đều có chung
nhận định: Cách mạng công nghiệp 4.0 đã có tác động nhất định và sẽ tác
động ngày càng nhanh đến các lĩnh vực của đời sống kinh tế - xã hội tại
Việt Nam, trong đó, lĩnh vực lao động, việc làm sẽ ngày càng bị tác
động mạnh mẽ bởi sự phát triển nhanh chóng và vượt bậc của khoa học và
công nghệ nói chung, sự phát triển của trí tuệ nhân tạo và công nghệ
robot, công nghệ tự động hóa nói riêng...
Thật vậy, nền công
nghiệp 4.0 sẽ tạo ra những thay đổi lớn về cung - cầu lao động. Các nhà
kinh tế và khoa học quốc tế cảnh báo, trong cuộc cách mạng này, thị
trường lao động sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng giữa cung và cầu lao động
cũng như cơ cấu lao động. Trong một số lĩnh vực, với sự xuất hiện của
Robot, số lượng nhân viên cần thiết sẽ chỉ còn 1/10 so với hiện nay. Như
vậy, 9/10 nhân lực còn lại sẽ phải chuyển nghề hoặc thất nghiệp.
Theo
thống kê sơ bộ, sẽ có khoảng 75% lực lượng lao động ở Việt Nam bị tác
động bởi cách mạng công nghiệp 4.0. Những ngành nghề bị tác động nhiều
nhất là những ngành thâm dụng lao động như: dệt may, da giày, công nhân
trong các nhà máy, nhân viên thu ngân... Bên cạnh đó, cũng có nhiều
ngành nghề mới xuất hiện thu hút rất nhiều lực lượng lao động như các
ngành nghề liên quan đến cơ điện tử, tự động công nghiệp, phát triển
internet di động, điện toán đám mây...
Như vậy, theo cảnh báo
trên không phải là thừa khi mà trên thực tế với nguồn lực lượng lao động
dồi dào gần 56 triệu người. Như vậy, Việt Nam đang có lợi thế lớn trong
thu hút đầu tư nước ngoài, nhưng trong tổng số lao động nói trên chỉ có
11% lao động có kỹ năng tay nghề cao. Điều đó đồng nghĩa với việc hiện
nay, nguồn nhân lực lao động của Việt Nam tuy đông nhưng không “tinh”,
điều đó đòi hỏi công tác đào tạo nguồn nhân lực cần phải có những cải
cách mạnh mẽ để có thể đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của doanh nghiệp.
Bước vào dòng chảy cách mạng công nghiệp 4.0 của thế giới, yêu cầu chất
lượng nguồn nhân lực nâng cao là một yếu tố then chốt để phát triển nền
kinh tế của đất nước. Do vậy, ngay từ bây giờ cần phải có những định
hướng, chính sách tăng cường năng lực cho hệ thống trường dạy nghề,
trung tâm giới thiệu việc làm trên cả nước; vừa tập trung nâng cao chất
lượng đồng thời củng cố các kỹ năng mới cho nguồn nhân lực Việt Nam
trong bối cảnh hội nhập quốc tế và cách mạng công nghiệp 4.0.
Với
cuộc cách mạng công nghệ 4.0 thì người lao động chất lượng cao không
còn muốn làm “thợ” suốt đời trong các công ty lớn, cồng kềnh, mà muốn
làm “chủ” ở những công ty nhỏ và năng động. Tỷ phú Jack Ma, ông chủ Tập
đoàn Alibaba có đưa ra một nhận định là các công ty 30-30-30 sẽ chi phối
nền kinh tế. Có nghĩa là tới năm 2030, tương lai sẽ thuộc về các công
ty của những CEO dưới 30 tuổi, có khoảng 30 nhân viên, sở hữu công nghệ
và phương thức kinh doanh mới. Điều này tạo ra thách thức cho các công
ty lớn hiện nay là cần phải tạo ra được môi trường “startup” bên trong
doanh nghiệp và tạo điều kiện để người lao động được làm “chủ”. Các công
ty không chuyển đổi kịp theo xu hướng này thường sẽ mất nhân sự chất
lượng cao và chỉ còn lại bộ máy trì trệ và không chịu thay đổi.
Nếu
người lao động, không muốn bị đào thải khi bước vào dòng chảy công
nghiệp 4.0, cần phải tự trang bị cho mình những kiến thức mới, nắm bắt
nhanh nhạy sự thay đổi của công nghệ để đáp ứng nhu cầu công việc. Đó là
các kỹ năng thu thập, lưu trữ, xác định tính chân thực thông tin; kỹ
năng sử dụng các công cụ và trang thiết bị hỗ trợ cho công việc như: sử
dụng thành thạo phần mềm đồ họa, dữ liệu lớn, điện thoại thông minh…
Song
song đó, người lao động cũng cần trang bị cho mình những kỹ năng mềm mà
theo các chuyên gia lao động - việc làm, các nhà tuyển dụng đánh giá là
điểm yếu của nguồn lực lao động Việt Nam: ý thức tổ chức kỷ luật, tác
phong công nghiệp, tinh thần làm việc nhóm, sự hợp tác giữa các thành
viên trong nhóm… Và một điều quan trọng không kém là người lao động cần
không ngừng trang bị cho mình vốn ngoại ngữ để xóa bỏ rào cản về ngôn
ngữ trong thời đại 4.0. Hiện nay, ở hầu hết các trường đại học, cao
đẳng, trường nghề, người lao động chỉ được trang bị những kiến thức cơ
bản, còn khả năng thích ứng với công việc hay các kỹ năng mềm đều do
người lao động tự học, tự trau dồi và trải nghiệm qua thực tế làm việc.
Do đó, người lao động cần chủ động xác định những yếu tố trên để tự mình
tích lũy, tiếp thu những kiến thức mới, những kỹ năng mới, có như vậy
mới đáp ứng được nhu cầu công việc trong điều kiện cách mạng công nghiệp
4.0 đang diễn ra với nhiều thay đổi hàng ngày, hàng giờ.
Theo
Tiến sĩ Lê Kim Dung - Cục trưởng Cục Việc làm, Bộ Lao động - Thương
binh và Xã hội cho biết, để nâng cao công tác đào tạo, chất lượng nguồn
nhân lực, tiếp tục đẩy mạnh xã hội hóa, đa dạng nguồn lực cho phát triển
giáo dục nghề nghiệp; đẩy mạnh hợp tác với chính phủ Hàn Quốc, Đức,
Italia và Nhật Bản trong triển khai các dự án ODA trong lĩnh vực dạy
nghề đã ký kết; thực hiện đàm phán với các nhóm nước trong ASEAN để tiến
tới công nhận văn bằng, chứng chỉ và kỹ năng nghề giữa các nước…
Minh Sơn
 |
