VỀ BÀI THƠ CỦA CÔ GIÁO TRẦN THỊ LAM VÀ BÀI THƠ CỦA CÔ GIÁO CHU NGỌC THANH

PGS,TS Đàm Đức Vượng
   

      Gần đây, trên các trang mạng bàn tán vấn đề xoay quanh hai bài thơ, một bài của cô giáo Trần Thị Lam, giáo viên văn Trường trung học phổ thông chuyên Hà Tĩnh và một bài của cô giáo Chu Ngọc Thanh, Trường phổ thông trung học Hùng Vương, huyện Giarai, tỉnh Gia Lai.

      Bài thơ của cô giáo Trần Thị Lam sáng tác năm 2016 và bài thơ của cô giáo Chu Ngọc Thanh sáng tác năm 2020. Bài thơ của cô giáo Trần Thị Lam một thời gian rộ lên, rồi lắng đi nếu không có bài thơ của cô giáo Chu Ngọc Thanh xuất hiện. Trên mạng đang xôn xao về hai bài thơ này.

      Sau đây là toàn văn bài thơ của cô giáo Trần Thị Lam và toàn văn bài thơ của cô giáo Chu Ngọc Thanh đã được đăng trên các trang mạng.

      Bài thơ của cô giáo Trần Thị Lam: “Đất nước mình ngộ quá phải không anh"

     
      Đất nước mình ngộ quá phải không anh?

      Bốn ngàn tuổi mà dân không chịu lớn

      Bốn ngàn tuổi mà vẫn còn bú mớm

      Trước những bất công vẫn không hết kêu đòi…

      Đất nước mình lạ quá phải không anh?

      Những chiếc bánh chưng vô cùng kỳ vĩ

      Những dự án và tượng đài nghìn tỉ

      Sinh mạng con người chỉ như cái móng tay…

      Đất nước mình buồn quá phải không anh?

      Biển bạc, rừng xanh, cánh đồng lúa biếc

      Rừng đã hết và biển thì đang chết

      Những con thuyền nằm nhớ sóng khơi xa…

      Đất nước mình thương quá phải không anh?

      Mỗi đứa trẻ sinh ra đã gánh nợ nần ông cha để lại

      Di sản cho mai sau có gì để cháu con ta trang trải

      Đứng trước năm châu mà không phải cúi đầu…

      Đất nước mình rồi sẽ về đâu anh?

      Anh không biết em làm sao biết được

      Câu hỏi gửi trời xanh, gửi người sau, người trước

      Ai trả lời dùm đất nước sẽ về đâu…

                                (Trần Thị Lam – Hà Tĩnh)”.

 
     

      Bài thơ của cô giáo Chu Ngọc Thanh: “Đất nước ở trong tim"

     
      Đất nước mình bé nhỏ vậy thôi em

      Nhưng làm được những điều phi thường lắm

      Bởi hai tiếng nhân văn được cất vào sâu thẳm

      Bởi vẫn giữ vẹn nguyên hai tiếng đồng bào.

      Em thấy không? Trong nỗi nhọc nhằn, vất vả, gian lao

      Khi dịch bệnh hiểm nghi đang ngày càng lan rộng

      Cả đất nước mình cùng đồng hành ra trận

      Trên dưới một lòng chống dịch thoát nguy.

      Với người láng giềng đang lúc lâm nguy

      Đất nước mình không ngại ngần tiếp tế

      Dù mình còn nghèo nhưng mình không thể

      Nhắm mắt làm ngơ khi ai đó cơ hàn.

      Với đồng bào mình ở vùng dịch nguy nan

      Chính phủ đón về cách ly trong doanh trại

      Bộ đội vào rừng chịu nắng dầm sương dãi

      Để họ nghỉ ngơi đầy đủ chiếu giường.

      Với chuyến du thuyền đang “khóc” giữa đại dương

      Mình mở cửa đón họ vào bến cảng

      Chẳng phải bởi vì mình không lo dịch nạn

      Mà chỉ vì mình không thể thờ ơ.

      Thủ tướng phát lệnh rồi, em đã nghe rõ chưa

      “Trong cuộc chiến này sẽ không có một ai bị để lại”

      Chẳng có điều gì làm cho mình sợ hãi

      Khi trong mỗi người nhân ái được gọi tên.

      Từ mái trường này em sẽ lớn lên

      Sẽ khắc trong tim bóng hình đất nước

      Cô sẽ nối những nhịp cầu mơ ước

      Để em vẽ hình Tổ quốc ở trong tim.

      Nhớ nghe em, ta chẳng phải đi tìm

      Một đất nước ở đâu xa để yêu hết cả

      Đảng đã cho ta trái tim hồng rạng tỏa

      Vang vọng trong lòng hai tiếng gọi Việt Nam!

                                    Chu Ngọc Thanh”.

           

      Bài thơ của cô giáo Trần Thị Lam, xét về mặt nghệ thuật, có những câu hay, tứ thơ mượt mà, vần điệu rõ ràng. Cô tâm sự với người mà cô gọi bằng “anh”. Nhưng về nội dung, đọc lên, tôi thấy buồn cho đất nước mình, cái gì cũng hỏng cả và tự hỏi: “Đất nước mình rồi sẽ về đâu anh?”. Thật ra, đất nước mình có đến nỗi như những lời cô giáo Trần Thị Lam mô tả trong thơ không? Có phải coi “sinh mạng con người chỉ như cái móng tay” không? Cô viết như vậy là không thỏa đáng, không thể chấp nhận được. Những người có thiện chí chắc không đồng tình với những lời bình về đất nước trong bài thơ của cô, vì nó không phản ánh hiện tình của đất nước, có phần chủ quan duy ý chí, ngộ nhận và viết theo thị hiếu tầm thường. Đọc lên người ta thấy buồn, vì bức tranh của đất nước mình không phải như bức tranh thơ mà cô giáo Trần Thị Lam mô tả, mà nó vẫn là một đất nước phát triển lành mạnh, đã được độc lập và nhân dân đang tiến đến cuộc sống ấm no, tự do, hạnh phúc, mặc dù trước mắt còn rất nhiều khó khăn, thử thách.

      Đất nước ta hiện nay đang thực hiện cuộc cách mạng lớn nhất trong lịch sử dân tộc Việt Nam: từ cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân tiến lên cách mạng xã hội chủ nghĩa trong phạm vi cả nước. Chủ nghĩa yêu nước Việt Nam luôn luôn là tình cảm đặc sắc nhất, đã tồn tại hàng nghìn năm trong lòng dân tộc Việt Nam. Khi được ngọn gió của Cách mạng tháng Tám năm 1945 thổi vào, chủ nghĩa yêu nước Việt Nam trở thành chủ nghĩa anh hùng cách mạng Việt Nam. Tiếng kèn xung trận vẫn đang vang lên trong công cuộc đổi mới. Nhân dân ta biết rõ những khó khăn và những tiêu cực đang xảy ra đối với đất nước mình, nhưng một ngày nào đó, khó khăn sẽ qua đi và thuận lợi sẽ đến với mọi người, mọi nhà.  

      Bài thơ của cô giáo Chu Ngọc Thanh là bài “tả thực” nói về cuộc chiến chống dịch Covid – 19 ở Việt Nam đầu năm 2020. Qua những vần thơ, cô tâm sự với học trò của mình, gọi các em là “em” để các em có sự thông cảm với hiện tình đất nước. Bài thơ mộc mạc, đơn sơ, thậm chí có những câu viết còn dễ dãi, nhưng lại rất chân tình, tả thực. Bài thơ không có gì sai trái cả. Thơ mang tính ước lệ, nên cô giáo Chu Ngọc Thanh đã có những câu viết về thiện chí của nhân dân Việt Nam trong công cuộc chống dịch Covid – 19.

      Có bài viết về thơ của cô giáo Chu Ngọc Thanh “đạo văn” của cô giáo Trần Thị Lam. Về vấn đề này hoàn toàn không phải như vậy. Trong bài thơ của cô giáo Trần Thị Lam và bài thơ của cô giáo Chu Ngọc Thanh, tôi thấy chỉ giống nhau có ba chữ: “Đất nước mình”, còn nội dung, mỗi bài thơ lại đi theo một hướng khác, hoàn toàn khác hẳn nhau, không có gì gọi là sao chép cả. Vì vậy, những người thiếu thiện chí cho rằng, cô giáo Chu Ngọc Thanh “đạo văn” của cô giáo Trần Thị Lam là không đúng.

      Thơ phải thể hiện rõ tình cảm, quan điểm của mình đối với vận mệnh của dân tộc. Chủ tịch Hồ Chí Minh nói:

      “Thơ xưa yêu cảnh thiên nhiên đẹp

      Mây, gió, trăng, hoa, tuyết, núi, sông.

      Nay ở trong thơ nên có thép

      Nhà thơ cũng phải biết xung phong”.

      Người dạy chúng ta làm thơ phải biết gắn với hoàn cảnh xã hội, gắn với cuộc đấu tranh dựng nước và giữ nước của dân tộc.

Ảnh: Nguồn Internet

      Mong rằng, Việt Nam có nhiều bài thơ ca ngợi đất nước, xã hội và con người Việt Nam đã và đang hăng say lao động sản xuất, góp phần làm cho đất nước ngày thêm giàu mạnh. Đó là mục đích sáng tác thơ văn của chúng ta trong công cuộc đổi mới đất nước.